Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Kıbrıs Türk Ağzında Kalıp Sözlerin Değerlendirilmesi
(Evaluation of Formulaic Expressions in the Turkish Cypriot Dialect in the Context of Gender
)
|
Yazar
|
:
Kadir Gülcan
- Nuran Öze
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2021
|
|
Sayı |
:
e-kitap
|
|
Sayfa |
:
|
 1396  761
|
Özet
Dilin, zihnin yansıması olduğu varsayımıyla yola çıkılan bu çalışmada Kıbrıs Türk ağzında yer alan kalıp sözlerin toplumsal cinsiyet bağlamında çözümlemesi yapılmıştır. Ataerkil toplumlarda gündelik diyaloglarda kullanılan kelimelerin aslında zihindeki egemen söylemi yansıttığı ve toplumsal cinsiyetin bunlardan etkilendiği ve şekillendiği bilinmektedir. Bu çalışmada Kıbrıs Türk Ağzında yer alan kalıp sözlerde cinsiyetçi öğelerin belirlenmesi amacıyla üç bin beşyüz elli altı kalıp söz incelenmiş ve bu sözler içerisinde yüz on bir tanesinde cinsiyetçi söz dizinlerine rastlanmıştır. Tespit edilen cinsiyetçi kalıp sözler temalara göre ayrıştırılarak tablolaştırılmış, ardından yoğun olarak kullanılan temalara yönelik kalıp sözlerden birer örnek Roland Barthes’ın detaylandırılmış söylen çizgesi kullanılarak göstergebilimsel çözümleme yapılmıştır. Yapılan inceleme sonucunda belirlenen yüz on bir kalıp söz içerisinde on dört farklı tema ortaya çıkmıştır. Kalıp sözlerde cinsiyeti vurgulayan temalar kategorileştirilerek tablolaştırılmış ve her temaya ait yalnızca bir kalıp söz tabloda gösterilmiştir. Tablolarda yalnızca en çarpıcı niteliği olan kalıp sözlere yer verilmiştir. Kıbrıs Türk ağzında yer alan kalıp sözlerin incelenmesi neticesinde kültürün bir parçası olan dilin kadın ve erkeğin toplumda konumlandırılması ve kalıpyargılaşmış roller bağlamında cinsiyetçi olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler
Kıbrıs Türk Ağzı, kalıp sözler, toplumsal cinsiyet, cinsiyet, cinsiyet rolleri
Abstract
In this study, which is based on the assumption that language is a reflection of the mind, analyses expressions from the Turkish Cypriot dialect in the context of gender. It is known that words used in daily dialogues in patriarchal societies are reflections of the dominant discourses in minds; they also influence and shape gender itself. In this study, three thousand five hundred and fifty six formulaic expressions were analysed in order to determine the gender related elements within the formulaic expressions of the Turkish Cypriot dialect. Gender related word indexes were found in one hundred and eleven of the formulaic expressions. The gender related formulaic expressions were categorized and tabulated according to themes and a semiotic analysis using Roland Barthes detailed discourse chart was used to analyse a frequently used example from each theme. According to the analysis, fourteen different themes were discovered in regard to the determined one hundred and eleven formulaic expressions. The tables only include the most striking expressions. Following the analysis of expressions of the Turkish Cypriot dialect, it has been observed that as part of the culture, the language used is gendered in the basis of situation of male and female in the society and roles are stereotypically divided.
Keywords
Turkish Cypriot Dialect, formulaic expression, stereotypes, gender, gender roles