Tanpınar ve Pamuk'un İstanbul Üzerine Eserlerini Göstergelerarası bir Şehir Çevirisi Olarak Okumak
(Reading Works of Tanpınar and Pamuk on İstanbul as Intersemiotic City Translations
)
|
Yazar
|
:
Sema Üstün Külünk
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2018-Ağustos
|
|
Sayı |
:
95
|
|
Sayfa |
:
213-239
|
 5402  1746
|
Özet
Sosyalbilimler alanındaki göstergelerarası yaklaşımlar farklı disiplinlere ilişkin çeşitli bakış açıları sunarak, disiplinlerarası çalışmaları mümkün kılmaktadır. Çeviribilim alanında da yeni bir yaklaşım çabası olarak ortaya çıkan şehir çevirisi kavramı, şehri bir kaynak metin, yazarın şehir tasvirini de bir çeviri/erek metin şeklinde yorumlamaktadır. Bu yaklaşıma göre, şehir üzerine yazılmış olan her bir edebi metin, ilgili şehrin göstergeler arası bir çevirisi olarak ele alınabilmektedir. Diğer bir ifadeyle, şehir çevirisi, görsel ögelerin (yazarın imgelem dünyasındaki tasvirlerin) yazılı tanımlamalara dönüşümünü içermekte, her bir tasvir ve anlatı şehrin farklı bir yönünü ve geniş bir Çeviribilim bakış açısıyla tanımlayacak olursak da çevirisini sunmaktadır. Bu metinlerarası çerçevede, Türk Edebiyatı'nın İstanbul sevgileri ile bilenen yazarlarından Ahmet Hamdi Tanpınar'ın Huzur ve Beş Şehir- İstanbul başlıklı eserleri ile Orhan Pamuk'un İstanbul, Hatıralar ve Şehir ve Kafamda Bir Tuhaflık başlıklı İstanbul'u konu edinen en ünlü eserlerinin analizi bu çalışmada sunulmaktadır. Çalışmanın temel çıkış noktasını, zamansal ve mekansal anlamda farklı odak noktaları içeren her bir eserin farklı bir İstanbul temsili ve tercümesi sunduğu iddiası oluşturmaktadır. Kaynak metin-erek metin karşılaştırmalarından sıyrılarak, 'metin' tanımını göstergeler düzeyine taşıyan bu anlayış, farklı edebiyat eserlerinde yer alan bir şehrin çeşitli kurgularını, aynı metnin farklı çevirileri olarak analiz etme imkanı sunmaktadır. Bu çerçevede, Pamuk ve Tanpınar'ın incelenene eserlerinin kavramsal odak noktalarını dâüssıla, gurbet, şehrin geçmişine özlem, modernlik ve benlik ikilemi, Doğu-Batı sentezi ile hüznün oluşturduğu söylenebilir. Araştırma kapsamında, ilgili çalışmalardaki İstanbul temsillerinin benzerlik ve farklılıkları ile ortak ve değişen paradigmaları tanıtılmakta, ilgili sosyo-politik koşulların etkinliği üzerinden edebi eserlerdeki şehir anlatısı öne çıkan temalar bağlamında karmaşık bir Çeviribilim ilişkiler ağında ele alınmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Göstergelerarası Çeviri, Edebiyat, Şehir Çevirisi, İstanbul, Edebi Çeviri
Abstract
Intersemiotic approaches in different fields of social sciences reveal resourceful insights on different fields of study, enabling an interdisciplinary approach. In this vein, it is a recent and innovative approach in Translation Studies to elaborate on the city as a source text, where the depictions of the author are read as a form of translation. In this framework, the texts written on a particular city are analyzed as intersemiotic translations of the relevant spatial site. The translation process includes the rendering of the visual elements into verbal depictions, and each depiction and narration is claimed to provide a new perspective and translation of the city. Within this framework, I will provide a translation-oriented analysis of four literary works, Huzur and Beş Şehir- İstanbul by Ahmet Hamdi Tanpınar and İstanbul, Hatıralar ve Şehir and Kafamda Bir Tuhaflık by Orhan Pamuk, all of which and both of whom are defined as narrations of Istanbul and authors of Istanbul respectively. I claim that each of these literary works provides a different representation of Istanbul with respect to the spatial and temporal loci of focus, and accordingly, provide differing translations of the same city. The focus of the study will be on the representations of Istanbul, differences and similarities between the images used, the common and differing paradigms, revealing the particular concentrations of each author. Also, the social and political trajectories, and thematic concentrations, governing the narrations within the relevant literary works, will be elaborated within the complex network of relations of Translation Studies.
Keywords
Intersemiotic Translation, Literature, City Translation, Istanbul, Literary Translation