Yazar	: Berat Samet Kahraman
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2021
Sayı	: 105
Sayfa	: 119-134
1585    899

Özet
İnsan, bulunduğu kültürel yapı içinde aidiyet hissine ve köken bilincine sahip olmak ister. Akraba ilişkileri bu çerçevede önemli rol oynar. Özellikle ilkel toplumlarda dayının sahip olduğu ayrıcalıklı konumu ve koruyucu yapısı, diğer akraba ilişkilerinden farklıdır. Babanın sadece dölleyici rol oynadığı ana soylu toplumlarda dayı, yeğenlerinin birinci dereceden sorumlusu ve varisidir. Aile içindeki bu bağlardan dolayı dayı hukuku ortaya çıkmıştır. Zamanla gelişen toplumda aile kurumunun oluşması ve baba otoritesinin çocuk üzerinde etkisinin azalması, dayının sahip olduğu güçlü statünün sarsılmasına yol açmıştır. Bu noktada dayı-baba gerilimi ortaya çıkmıştır. Baba otoritesinin toplumda tamamen kabul edilmesiyle, zamanla dayının toplumsal rolündeki değeri azalmaya başlamıştır. Ancak kültürün kökenlerinde güçlü bir rol oynayan dayının kültürel bellekte hala önemli izleri mevcuttur. Söz konusu dayı hukukunun ana soylu toplumdan baba soylu topluma geçişte yaşadığı değişim ve dönüşüm ortaya konulacak, Türk kültürü içindeki izleri takip edilip kalıp ifadeler, anlatılar ve halk uygulamalarıyla açıklanacaktır. Kültürel pek çok unsurda yer alan dayı kelimesinin arka planındaki halk hukuku ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler
Türk halk hukuku, dayı hukuku, Türk kültürü, atasözleri, deyimler

Abstract
A person wants to have a sense of belonging and a sense of origin within the cultural structure in which he is located. Relative relations play an important role in this framework. The privileged position and protective structure of his uncle, especially in primitive societies, is different from other relatives. In maternal societies where the father only plays a fertilizing role, he is his uncle's primary officer and heir. Uncle law emerged because of these ties within the family. The formation of a family institution in the developing society over time and the decrease of the influence of the father authority on the child caused the strong status of his uncle to be shaken. At this point, uncle-father tension emerged. With the full acceptance of the paternal authority in society, over time, the value of her uncle's social role began to decline. However, his uncle, who plays a strong role in the origins of culture, still has important traces in cultural memory. The change and transformation of the said uncle law from the main noble society to the noble society will be revealed, its traces in Turkish culture will be followed and explained through stereotypes, narratives and folk practices. The folk law on the background of the word uncle which takes place in many cultural elements will be revealed.

Keywords
Turkish folk law, uncle law, Turkish culture, proverbs, idioms