Yazar	: Faruk Yücel  - Nurdan Maral
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2021
Sayı	: 108
Sayfa	: 1109-1126
1605    939

Özet
Çeviri eylemi ve olgusunun dilbilimsel/metinsel ya da iletişimsel aktarıma indirgenemeyeceği gerçeği, artık çeviri alanında araştırma yapan ve çevirinin toplumdaki işlevi hakkında düşünen herkesin kabul ettiği bir gerçektir. Tek düzlemli bir aktarım olarak ele alınmaması gereken çeviri olgusu, zaman/uzama bağlı görece bir güç aracına dönüşebilir. Tarih boyunca düşüncenin gelişmesinde ve değişmesinde önemli rol oynayan dini, siyasi, felsefi ve bilimsel metinlerin oluşumunda ya da üretilmesinde çevirilerin etkisi düşünüldüğünden daha fazladır. Toplumlar, sosyal tarihi biçimlendiren düşünce ve kültürlerin gelişmesinde kaçınılmaz olarak birbirlerini olumlu ya da olumsuz etkilemiştir. Bu etki alanlarından biri kuşkusuz çeviri ile ilgilidir. Bunun nedeni, metinlerin toplumu şekillendirmede en etkili araçlardan biri olmasıdır. Çeviriler bir toplumda ya da kültürde algı yönetimini biçimlendirmede bir araç olarak da kullanılabilmektedir. Çeviri denilen ürünler, belli bir zaman ve uzamda bir güç odağı tarafından planlı ve kasıtlı belli bir etki yaratarak toplumu değiştirmeye ya da yönlendirmeye çalışılıyorsa, burada ideolojik bir yapılanmadan söz edilebilir. Bu çalışmada, çeviribilim çalışmalarında ideoloji kavramının nasıl tartışıldığı ve çeviri sürecinde alınan kararlarda ideolojinin etkisi ele alınmaktadır. Bu bağlamda, ideoloji kavramının açılımı ve anlamı sorgulanarak ideolojinin çeviri ile olan ilişkisi irdelenmektedir.

Anahtar Kelimeler
çeviribilim, ideoloji, çevirmen kararları, çeviri süreci

Abstract
The act and phenomenon of translation cannot be reduced to linguistic / textual or communicative transfer and it is a fact accepted by anyone who researches in the field of translation or thinks about the function of translation in society. The phenomenon of translation, which should not be seen as transfer on a single level, can turn into a relative power tool depending on time / space. The effects of translations in the formation or production of religious, political, philosophical and scientific texts that have played an important role in the development and change of thought throughout history are more than thought. Societies have inevitably influenced each other positively or negatively in shaping the ideas and cultures throughout social history. One of these influence is undoubtedly related to translation. Translations can also be used as a tool to shape perception management in a society or culture. If the products called as translation are trying to change or direct the society by creating a certain planned and deliberate effect by a power focus at a certain time and space, an ideological structuring can be mentioned here. In this study, how the concept of ideology is discussed in translation studies and the effect of ideology on the decisions taken in the translation process are discussed. In this context, the meaning of the concept of ideology is discussed and the relationship between ideology and the concept of translation is examined.

Keywords
translation studies, ideology, translator’s decisions, translation process