Tarım Toplumları ve Avcı-savaşçı Toplumların Mitlerine Dünya Tasavvuru Bağlamında Bir Bakış
(A Look to the Myths of Agriculture and Hunter-Warrior Societies in the Context of World-Conception
)
|
Yazar
|
:
Ahmet Akgöl
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2019
|
|
Sayı |
:
97
|
|
Sayfa |
:
41-54
|
 6231  2393
|
Özet
Bu çalışmada çeşitli yaşayış sitillerine sahip toplumların mitleri dünya tasavvuru bağlamında karşılaştırmalı olarak incelenmiş ve mitler arasındaki ortaklıklar ve farklılıkların nedenleri tespit edilmiştir. Ortaklıkları ve farklılıkları daha net görebilmek amacıyla bu çalışmada, mitleri dünya tasavvuru bağlamında incelemek uygun görülmüştür.
Çalışmanın amacı doğrultusunda çeşitli toplumların mitleri dünya tasavvuru bağlamında okunmuştur. Yapılan okumalar sonucunda mitleri okunan toplumlar tarım toplumları ve avcı-savaşçı toplumlar şeklinde ikiye ayrılmıştır. Toplumların mitleri yer, gök, yeraltı, ay, güneş, dünya direği ve varlıkların cinsiyeti başlıkları altında karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. İnceleme kısmından elde edilen verilere göre avcı ve savaşçı toplumlarda üç kozmik kuşaktan oluşan dünya tasavvurunun en önemli ortak nokta olduğu tespit edilmiştir. Daha sonra varlıklara bir cinsiyet atfedilmesi ve ayrıca üç kuşağı bir arada tutan bir direğin varlığı diğer en önemli ortak noktalar olarak görülmüştür. Mitler arasındaki farklı noktaların ise ortak noktaların kılık değiştirmiş halleri olduğu tespit edilmiştir. Daha sonra elde edilen verilere göre ortaklıkların ve farklılıkların sebepleri tartışılmıştır. Tartışma sonucunda ortaklıkların sebebi Adolf Bastian’ın Birincil Fikirler, farklılıklar ise Bastian’ın Etnik Fikirler teorisine dayandırılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Mit, Dünya Tasavvuru, Ortak Bellek, Birincil Fikirler, Etnik Fikirler
Abstract
In this study, the myths of societies having varied types of lives have been comparatively examined in the context of world-conception, and determined the reasons of similarities and differences among myths. In this article, it is thought that scrutinizing myths in the frame of world-conception is appropriate in order to transparently realize the similarities and differences.
Through the aim of this study, the myths of different societies have been read in the context of world-conception. In consequence of this reading process, studied societies have been seperated into two groups as agricuture and hunter-warrior. The myths of societies have been comparatively analyzed under the titles of earth, sky, underground, moon, sun, axis mundi, gender roles. According to obtained data in the research process, it is determined that the world-conception formed from three cosmic levels is the most important common point in the agriculture and hunter-warrior societies. Another common points are the gender roles attributed to the beings and the presence of axis mundi that holds these three levels together. It has been seen that various points among myths are actually the disguised forms of common points. According to acquired data, the reasons of these similarities and differences have been discussed. At the end of discussion, the reason of similarities has been based on Adolf Bastian’s theories of Elementary Ideas and the differences has been based on Ethnic Ideas.
Keywords
Myth, Word-Conception, Collective Memory, Elementary Ideas, Ethnic Ideas.