Sedat Veyis Örnek’in Öykülerinde “Mekân” Algısı
(“Space” Peeption of Sedat Veyis Örnek’s in Stories )

Yazar : Tuğçe Erdal    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2015
Sayı : 82
Sayfa : 393-405
1470    860


Özet
Halkbilimi alanında çalışan hemen her araştırmacı Sedat Veyis Örnek adını ve eserlerini bilir. Sedat Veyis Örnek, 1927-1980 yıllarındaki 53 senelik ömründe pek çok bilimsel ve edebî çalış- maya imzasını atmıştır. Örnek’in birçok kitabı ve makaleleri alana önemli katkılar sağlamaktadır. Ancak Sedat Veyis Örnek’in halk bilimine bilimsel katkılar sağlayan akademik kişiliği yanında belki de herkes tarafından bilinmeyen bir de edebî kişiliği vardır. Örnek’in gün yüzüne pek çıkma- mış öyküleri, eleştiri yazıları, kısa oyunları, çevirileri de bulunmaktadır. Akademisyenliğinin yanı sıra edebi metinleri Sedat Veyis Örnek’in çok yönlülüğünü ortaya koymaktadır. Bu çalışmada Sedat Veyis Örnek’in başta Sivas Hakikat Gazetesinde olmak üzere 1947–1965 yılları arasında yazdığı toplam on dokuz öyküde geçen mekân tasvirlerine ve kullanımlarına değinilecektir. Edebi eserlerde ve halk edebiyatının sözlü anlatı türlerinde dahi mekânın eserden bağımsız düşünülmesi mümkün değildir. Hatta mekân ve eser bağlantısında en önemli yeri eserin yaratıcısı almaktadır. Zira mekânların tasavvurunda yaratıcının karakteristik ve psikolojik izleri bulunur. Bu sebeple metinlerde geçen mekânlar incelenirken yazarı hakkında ipuçlarına ihtiyaç duyulabilir. Bu bağ- lamda incelenecek olan on dokuz öyküde Sedat Veyis Örnek’in gerek hayatından gerekse hayata yansıyan psikolojik akislerden bahsetmek gerekmektedir. Örnek’in öykülerinde geçen meyhane, kahvehane, hapishane, meydan, mezarlık gibi mekânlar bu bakış açısına göre değerlendirilecek- tir. Bu çalışmada ele alınan mekânlar yazarın muhayyilesine ve öyküde kullandığı bağlama göre incelenecektir.

Anahtar Kelimeler
Sedat Veyis Örnek, öykü, mekân, algı, halkbilimi

Abstract
Name of Sedat Veyis Örnek and his works are recognized by almost everybody that works in the field of folklore. Sedat Veyis Örnek, who lived for 53 years, signed a lot of academic and literary works between 1927 and 1980. Örnek’s studies contributed significant knowledge to the field of folklore. However, he had a literary character that was not known by everybody besides contributing signitific knowledge to the field of folklore. Örnek did many story critiques and short theatres that were not well known by everybody and also translations. Beside of his academic cha- racter, his literary texts were revealed his versatility. In this study, we mentioned about description and usage of places in which passed the nineteen stories that were written by Sedat Veyis Örnek on the Sivas Hakikat Newspaper between 1957-1965. Thinking is not possible for that places independent from stories in the literary works and verbal story of folk literature. In fact, creators of works take significant places on the connection of place and works. Because Characteristic and psychological signs of creator exist on the descriptions of the places. For this reason, when places that are mentioned in the works are examined, clues about author should be necessary. In these nineteen examining stories, it is needed that Sedat Veyis Örnek’s life and pyscological reflection to the life must be mentioned. Taverns, coffee houses, prisons, squares, cemetery, and etc places which were mentioned in the Örnek’s story are evaluated according to this aspect. The places which were mentioned in the works are evaluated according to author’s imagination and used context.

Keywords
Sedat Veyis Örnek, story, space, perception, folklore