Türkiye’de İnternet, Kamusallık ve Demokratik Kanaat Oluşumu*
(Internet, Publicity and Democratic Opinion Formation in Turkey )

Yazar : Burak Özçetin  Umut Tümay Arslan, Mutlu Binark  
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2014
Sayı : 72
Sayfa : 51-76
1555    850


Özet
İnternet kullanımı ve internete erişim olanakları arttıkça, internet kanaatlerin şekillenmesi ve dolaşımı açısından gitgide daha da önemli bir araç haline gelmiştir. Kimi araştırmacılar, siber uzamın alternatif bir kamusal alan olarak düşünülebileceği iddiasını gündeme getirmekte ve internetin demokrasinin derinleştirilmesinde olumlu bir rol oynayacağının altını çizmektedir. İnternet-kamusallık bağlantısına daha şüpheci yaklaşan araştırmacılar ise, siber uzamın sınırlılıklarını vurgular ve internete erişimdeki eşitsizlikler ve siber uzamdaki anti-demokratik içeriklere (nefret söylemi, ırkçı, cinsiyetçi, ayrımcı içerikler vb.) işaret etmektedirler. “İnternet Mecraları, Kanaat Oluşumu ve Dolaşımı: Kamusal ve Mahrem Arasında” başlıklı TÜBİTAK SOBAG projesinin bulgularından yola çıkan bu çalışmada, siber uzam-kamusallık ilişkisi niceliksel ve niteliksel araştırma bulguları eşliğinde tartışılmaktadır. Çalışma, internet, kamusallık, tartışma etiği ve demokrasi arasındaki ilişkinin ve bu ilişkiden türeyen yeni soruların sadece kuramsal düzeyde tartışılmasının eksik kalacağını iddia etmektedir. Bu yargıdan hareketle çalışmanın niceliksel kısmında internet kullanım alışkanlıkları ve internet kullanım kategorileri incelenmiş; niteliksel kısmında ise çevrimiçi gazetelerin okur yorumları sayfalarındaki yorumlar rasyonel müzakere süreçleri çerçevesinde analiz edilmiştir. Araştırmanın niceliksel sonuçları, Türkiye’de internet kullanıcılarının, internette içerik üretmekten uzak durduklarını; interneti daha çok, seyir (sörf, e-posta alışverişi, çevrimiçi haber okuma, blog takip etme vb.) ve sosyalleşme (sosyal ağlar) amaçlı kullandıklarını göstermektedir. Niteliksel analizde ise, analiz edilen mecralarda üretilen içeriklerin büyük bir çoğunluğunun rasyonel müzakere prosedürlerine uygunluktan uzak olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler
İnternet, siber uzam, kamusallık, demokrasi, e-müzakere

Abstract
The importance of internet as a medium in making and dissemination of opinions has increased with the growth of internet use and access to internet. Some researchers argue that cyber space can be considered as an alternative public sphere, and it plays a positive role in deepening democracy. The skeptics, on the other hand, stress the limitedness of cyber space and point to inequalities in access to internet and anti-democratic contents (hatediscourse, racist, sexist, discriminatory content etc.) in circulation. In this study, which rests on TUBİTAK SOBAG research project titled “internet Channels, Opinion Formation and Dissemination: Between the Public and Private”, the relationship between cyber space and publicity is discussed with reference to quantitative and qualitative field research findings. The study maintains that the relationship between internet, publicity, discourse ethics and democracy; and new questions arising from this relationship should not be tackled with at theoretical level. For this reason, the quantitative phase of the study focused on internet usage habits and usage categories; and the qualitative part analyzed readers’ comments pages of online newspapers, alongside with rational deliberation procedures. The findings of the quantitative phase showed that, internet users in Turkey refrain from generating content on the web, and rather use internet for viewing (surfing, e-mail, reading online news, reading blogs etc.) and socialization (social networks) purposes. The qualitative analysis point that great majority of user generated content are far from meeting the requirements of rational deliberation procedures.

Keywords
internet, cyberspace, publicity, democracy, e-deliberation