Durağan Olanı Tanıma Macerasında Bir Akademisyenin Son Sözü: Türk Halkbilimi
(Türk Halkbilimi (Turkish Folklore): The Last Word of a Scholar in the Adventure of Knowing Stable )

Yazar : Gürol Pehlivan    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2015
Sayı : 82
Sayfa : 271-297
2141    1268


Özet
Türkiye’de etnolojinin kurgulanışı, kendi toplumundaki “durağan” grupları incelemek şeklin- de olmuştur. Bu kurgulanışın gerekçesi, modernleşme sürecinde sorunlar yaşayan ülkede yaşanan çatışmaların köklerini inceleyerek bu sürece katkıda bulunmak olarak özetlenebilir. Bir etnolog olan Sedat Veyis Örnek, akademik hayatının tamamında bu süreçte aktif bir rol oynamıştır. 1970’li yıllardan itibaren etnolojiden halkbilime doğru kayan Örnek’in halkbilim alanındaki başyapıtı Türk Halkbilimi adıyla 1977 yılında yayımlanmıştır. 1980 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Ta- rih-Coğrafya Fakültesi bünyesinde “Halkbilim” kürsüsünü de kuran araştırmacının adı geçen ese- ri, onun halkbilim anlayışının omurgasını vermektedir. Eser incelendiğinde Örnek’in halkbilimi oldukça “etnolojik” biçimde ele aldığı görülmektedir. Bu bakış açısı, araştırmacının birikimiyle yakından ilişkilidir. Bu bakış açısının, Türkiye halkbilim araştırmalarında “halkbilim” ile “halk edebiyatı” arasında bir ikiliğin olduğu yönündeki yanılsamaya, belli oranda katkıda bulunduğunu söylemek mümkündür. Öte yandan bilimde objektifliği öne çıkarması, araştırma yaptığı insanları “nesne” olarak algılamasında belli bir paya sahip olup bu noktada sadece kavramsal bakımdan değil, etik sorunlara yol açabilecek bazı önerilerde bulunmasına da sebep olmuştur.

Anahtar Kelimeler
Sedat Veyis Örnek, Türk Halkbilimi, DTCF, halkbilim

Abstract
Formalization of ethnology in Turkey has been historically as an investigation of “stable” groups in its own society. The reason of this formalization can be summarized as contribution to modernization process via investigating roots of conflicts which occurred in country brought by modernization process itself. Sedat Veyis Örnek was an ethnologist and in this process played an active role in his entire academic life. Moving from ethnology to folklore beginning from 1970s, his masterpiece in folklore discipline entitled as Türk Halkbilimi was published in 1977. He, who also established “Chair of Folklore” within the Faculty of Humanities in Ankara University, gave us keystones of his folklore understanding in aforementioned work. When the work analyzed, it is seen that Örnek approached folklore in a very “ethnological” way. This point of view is clo- sely related with his background. It is possible to say that this viewpoint in a certain extent has contributed to the illusion of a dichotomy supposed between “folklore” and “folk literature” in Turkish folklore studies. On the other hand, putting forward objectivity in science influenced his understanding of examined people as an “object” and at this point caused to some suggestions which tended not only some conceptual but also ethical issues

Keywords
Sedat Veyis Örnek, Türk Halkbilimi, Faculty of Letters, folklore