Ercüment Ekrem Talu’nun Eserlerinde Kozmopolitanizm ve Toplumsal Hayattaki Tezahürleri
(Cosmopolitanism and Its Manifestations in Social Life in The Works of Ercüment Ekrem Talu
)
|
Yazar
|
:
Ahmet Evis
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2025
|
|
Sayı |
:
122
|
|
Sayfa |
:
368-391
|
|
|
Özet
Tanzimat Dönemi’nin önemli sanatçılarından Recaizade Mahmut Ekrem’in oğlu olan
Ercüment Ekrem Talu (1888-1956); gazeteci, yazar, şair ve düşünce adamı kimlikleriyle Türk edebiyatı tarihi içinde dikkate değer bir yere sahiptir. Cumhuriyet
öncesi ve sonrasında aktif şekilde kalem oynatan Talu, Milli Mücadele’yi destekleyen
ve yeni rejimin ilanıyla dönemin genel politikalarına uygun eserler veren milliyetçi ve
inkılapçı bir duruş sergiler. Toplumsal içerikli eserlerinde Türk toplumunu sosyokültürel yönden realist bir içerikle bütünlüklü olarak ve derinlemesine işler. Bu
noktada her iki dönemde de toplumsal yapıdaki ticari, kültürel ve siyasi atmosfere
yön veren kişileri kozmopolit bir bakış açısıyla ve olabildiğince gerçekçi, tarafsız şekilde eserlerine konu eder. Kişi kadrosunda çoğu tip özelliği taşıyan yabancı uyruklu kişiler, eserlerin muhtevasına göre bazen karşıt güç bazen de yapıcı yönleriyle karakterize edilirler. Bu çalışmanın amacı, kozmopolitanizm kuramı etrafında Talu’nun
muhtelif eserlerini sosyolojik ve edebî değişkenler bağlamında anlamlandırmaktır.
Çalışmada yöntem olarak metin merkezli okumalara odaklandım ve dönemin sosyokültürel yapısıyla mukayese gerekliliği nedeniyle yer yer sosyolojik ve tarihî verilerden de faydalandım. Yapılan tahliller neticesinde toplumun kozmopolit yapısını
oluşturan yaygın yahut etnik grupların genellikle benzer özellikler gösteren tiplerden
oluştuğu ve daha çok ticaret, kölelik/hizmet, sağlık, politika gibi alanlarda boy göstererek eserlerin kurgusal ve tematik yapısına yön verdiği anlaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Ercüment Ekrem Talu, kozmopolitanizm, toplumsal hayat, edebiyat, modernleşme
Abstract
Ercüment Ekrem Talu (1888-1956), son of Recaizade Mahmut Ekrem, a notable artist of the Tanzimat Period, holds a significant place in Turkish literary history as a journalist, writer, poet, and thinker. Actively writing both before and after the Republic, Talu supports the War of Independence and adopts a nationalist and reformist stance, aligning his works with the general policies of the new regime. At this point, he portrays the individuals who shape the commercial, cultural, and political atmosphere of the social structure in both periods in his works with a cosmopolitan perspective and as realistically and objectively as possible. Foreign nationals, who often display stereotypical characteristics, are sometimes characterized as opposing forces and sometimes as constructive elements, depending on the content of the works. The aim of this study is to interpret Talu’s various works within the framework of the theory of cosmopolitanism, in the context of sociological and literary variables. In the study, I focused on text-centered readings as a method and occasionally benefited from sociological and historical data due to the necessity of comparison with the socio-cultural structure of the period. The analyses revealed that the widespread or ethnic groups forming the cosmopolitan structure of society generally consist of character types with similar traits, and they predominantly appear in fields such as trade, slavery/service, healthcare, and politics, thereby shaping the fictional and thematic structure of the works.
Keywords
Ercüment Ekrem Talu, cosmopolitanism, social life, literature, modernization