Demonic Possession as a Pathetic Response to the Alien Invasion: The Case of Bashkirs
(Yabancı Varlıkların İstilasına Acıklı Bir Tepki Olarak Şeytani Mülkiyet: Başkurtlar Örneklemi )

Yazar : Miliausha Sirazetdinova  -Margarita Suleimanova  
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2025
Sayı : 122
Sayfa : 550-567
    


Özet
Bu makalede Başkurt epik edebiyatı ve günümüz kültürel uygulamalarında "yenlenep ayuryu"nun (cin yerleşmesi) temsillerini inceliyoruz. Başkurtların yaygın islami ve islam öncesi dinî ve kültürel inançlarında görünmez cinlerin insan bedenine nasıl nüfuz ettiğini açıklamaktayız. Cin yerleşmesinin insan bedeninde ve psikolojisinde çeşitli tıbbi semptomların yaşanmasına sebep olurken bazen de hiçbir hastalık belirtisi göstermediğini tespit ediyoruz. Kültürel kaynaklarda cinlerin yerleştiği bedenler vasıtasıyla konuşmasının veya hareket etmesinin nasıl açıklandığını ortaya koyuyoruz. Post-fenomenoloji yöntemine dayanarak içine yerleşilmiş kurbanlar ve sosyal çevrelerinden; kötü ruh yerleşmesi ve bununla ilgili yorumlarını açıklamak üzere yayılma ve bulaşma modellerinin uygulanabilirliğini tartışıyoruz. İçine girip yerleşme olayını, standart dışı bir mücadeleye istemsiz tepkinin acıklı biçimlerine neden olan dış varlığın bulaşması sonucu olarak kavramsallaştırıyoruz. Kişinin dünya hayatına girmesiyle birlikte bulaşıcı dış varlıklar, toplumun ve bölgenin tamamına yayılır, bu sırada sosyal çevre ile etkileşime girerken sürekli olarak mutasyona uğrayıp yeni biçimler alır. Bulgularımız sonucunda, yerleşme vakasının geleneksel rutinleri ihlal eden ve kurbanların dünya hayatını yıkan bu dış varlıkların istilası ve o anda hazır bulunmasından kaynaklandığı şeklinde ele alınması gerektiği önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler
Başkurtlar, etnopsikoloji, fenomenoloji, yenlenep ayuryu (şeytani mülkiyet), manevi iyileşme

Abstract
In this article we examine jinn possession (yenlenep auyryu) representations in Bashkir epic literature and contemporary cultural practices. We show how widely held Islamic and pre-Islamic religious and cultural beliefs of Bashkirs describe the ways of invisible jinns’ penetration to human bodies and talk or act through them, sometimes making them experience medically relevant symptoms or without any sign of illness. Based on post-phenomenology method, we compare the applicability of the contagion and contamination models for explaining spirit possession and examine its interpretations by possessed victims and their social environment. We conceptualize possession as a consequence of infection with the alien that causes pathetic forms of involuntary response to a non-standard challenge. Once released into one’s lifeworld, the alien contaminants spread throughout community and region, constantly mutating and taking new forms as they interact with the social environment. Finally, our findings suggest treating possession to be caused by alien invasion, as a presence of external beings violating traditional routines and destroying the lifeworlds of the victims.

Keywords
Bashkirs, ethnopsychology, phenomenology, yenlenep ayuryu (demonic possession), spiritual healing