Sedat Veyis Örnek’in Öykülerinde Kadının Görünümü
(Descriptions of Women in Sedat Veyis Örnek's Stories )

Yazar : Koray Üstün    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2019
Sayı : 100
Sayfa : 1107
1477    800


Özet
Sedat Veyis Örnek (1929-1980), folklor üzerine yaptığı çalışmalarla iz bırakmış bir bilim insanıdır. Örnek, akademik çalışmaların yanı sıra gençlik yıllarından itibaren edebiyatla da ilgilenmiş; lise yıllarında başladığı öykü denemelerini uzun yıllar sürdürmüştür. Bu öykülerde gözlem ve tahlil gücünü yansıtan betimlemeler dikkat çekmektedir. Yazar, gerek olay gerek durum merkezli kurguladığı öykülerinde merkeze insanı alarak yerilen, yüceltilen, zayıflıkları ve güçlülükleriyle farklı perspektiflerden okunabilen anlatıcılar yaratmıştır. Bu anlatıcılar kendi dünyalarını sunarken genellikle kadını bedensel bir meta olarak algılayarak eril bir söylemle bedensel arzu nesnesi olarak tarif etmişler; mekânın anlatıcı üzerindeki izlenimleri sırasında doğan panoramanın bir parçası şeklinde çizmişlerdir. Halkbilimci duyarlılığıyla edindiği izlenimleri, bilimsel çalışmalarının yanı sıra yazınsal faaliyetlerinde de bir kaynak olarak kullanan Sedat Veyis Örnek’in öyküleri kadın kimliği odağa alınarak okunduğunda yazarın, başarılı gözlemlerini kurguladığı eril anlatıcı aracılığıyla sunduğu görülmektedir. Örnek, şehir ve savaş izleklerini barındıran pek çok ögeyi kullanarak kaleme aldığı anlatılarında mekânla birlikte değerini yitiren insanlığı kadın kimliği üzerinden somutlaştırmıştır.

Anahtar Kelimeler
Türk öyküsü, Sedat Veyis Örnek, kadın, kadın kimliği, eril anlatıcı

Abstract
Sedat Veyis Örnek (1929-1980) was a academician who left a mark with his studies on folk. Besides his academic studies, Örnek dealt with literature since his youth. He continued his short stories for many years that he started to write in high school. In these short stories, descriptions reflecting his powerful observation and analysis draw the attention. The author put humans in the middle of his short stories that he wrote both event-focused and situation-focused. Therefore, he created narrators who can be read through different perspectives with their criticized and aggrandized weaknesses and strengths. As they present their own worlds, these narrators perceived women as a physical meta and described them as a physical desire object with a masculine discourse. They pictured women as a part of the panorama emerging from the impressions of the environment on the narrator. Sedat Veyis Örnek who blended his impressions with his folklore sensitivity. Besides his scientific studies, he used his sensitivities as a resource in his literary activities. When his stories have read with focus on the female identity, they have seen that the author presents his successful observations through the masculine narrator. In Örnek’s stories about cities and wars, humanity has been lost its value and embodied it through its female identity.

Keywords
Turkish short story, Sedat Veyis Örnek, women, female identities, masculine narrator