Öykü Ören Kadın Dedektifler ve Miss Silver Polisiyelerinde Anlatının Biçimlendirilmesi
(Spinning the Tale: Spinster Detectives and the Construction of Narrative in the Miss Silver Mysteries
)
Yazar
|
:
Berkem Sağlam
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
Baskı Yılı |
:
2020
|
Sayı |
:
102
|
Sayfa |
:
317
|
1702 964
|
Özet
Polisiye edebiyatın günümüzdeki hem genel hem akademik popülerliğine nazaran “evde kalmış” dedektif hikayeleri akademik anlamda pek ilgi görmeyen bir alt tür olmuştur. Büyük ihtimalle dedektif tiplemesinin yaşlı bir kadın olmasından dolayı bu tür, revaçta olduğu 1930-1950’lerden sonra az sayıda üretilmiş ve okuyucusunu kaybetmiştir. Kadın olması, yaşlı olması, incelemeler sırasında pek hareketlilik göstermemesi, zaman içinde daha popüler hale gelen “aksiyon” polisiyeler tarafından gözden düşmesine sebep olmuştur. “Whodunit” (kim yaptı?) tarzı dedektif romanlarında karşılaşılan profesyonel dedektif tiplemesi ile bir tezat oluşturan bu dedektif figürü, olaylar etrafında gelişirken, ya kendi evinde ya da suç mahalinde, bir köşede oturup örgü örmeyi ve insanları gözlemlemeyi tercih etmektedir. Bu durumda, İngilizce’de “evde kalmış” kelimesinin “spinster” olması ve bu kelimenin de “spinning”den (iplik eğirme/çekme) gelmesi ilgi çekicidir. Agatha Christie’nin meşhur Miss Marple karakterinden bu yana, hem edebiyatta hem de film uyarlamalarında “spinster” dedektiflerin genel olarak örgü, tığ ören veya dokumacılık, nakış ile ilgilenen yaşlıca kadınlar olarak betimlenmişlerdir. Hikayelerdeki “iplik eğirme” işinin hafiyecilik kadar önemli oluşu etkili bir anlatım yöntemidir. Evde kalmış dedektifin yaptığı, kanıtları inceledikten sonra bir olay “örgüsü”nü ortaya çıkarmaktır, suçun neden ve kim tarafından işlendiği bu şekilde ortaya çıkmaktadır, dolayısıyla bu iki işlem arasında mutlak bir bağlantı vardır. Kadın dedektifin ortaya koyduğu anlatı ise sıklıkla polislerin olay incelemesine bir karşıtlık olarak sunulur. Patricia Wentworth’ün otuz iki romanında dedektiflik yapan Miss Silver karakteri, her romanda sayısız yeğenleri için mutlaka bir giysi örmekte, ve sıklıkla incelemenin sonunda örgüsünü de bitirmektedir. Bu yazının amacı da Patricia Wentworth’ün romanlarında Miss Silver’ın masum görünen örgü örme hareketi ile anlatıda varlığını göstermesi arasındaki bağlantıyı incelemektir.
Anahtar Kelimeler
evde kalmış dedektifler, polisiye edebiyat, kadın dedektifler
Abstract
The spinster detective is one that has been relatively understudied, despite general contemporary interest in the detective form as an academic as well as a popular genre. The spinster detective sub-genre has remained on the sidelines, probably because of its utilization of an old woman as the detective. As an alternative to the professional detective, she represents a counter figure who sits comfortably in her chair knitting away as the events revolve around her. It is interesting to note that the word “spinster” itself comes from the act of spinning and spinster detectives from Miss Marple onwards have been frequently represented as old ladies who alternatively knit, crochet, weave, spin, or embroider. This correlation between being unmarried and “spinning” gains a poignant dimension when the actions of detecting and spinning are considered as central to these narratives. What the spinster detective does, in effect, is, she spins a tale; she constructs events in such a way as to explain who committed a crime and how, by forming a narrative out of the evidence. Her narrative is a counter narrative to the dominant presence and construction of the professional detective. This paper, then, aims to reveal how the Miss Silver character in the Patricia Wentworth detective series gains narrative presence in the novels through the act of knitting, and how she gains a legitimate voice through this seemingly passive production.
Keywords
Miss Silver, spinster detectives, detective fiction, detective novels, female detectives, knitting