Mülkiyet Tutkusunun Türkiye Toplumsal Hafızasına Yansımaları: Orhan Kemal Romanları Odağında Bir İnceleme
(Reflections of Passion for Ownership on the Collective Memory of Turkey: An Analysis in the Focus of Orhan Kemal’s Novels
)
|
Yazar
|
:
Hüseyin Köse
- Mazlum Vesek
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2022
|
|
Sayı |
:
112
|
|
Sayfa |
:
907-926
|
 1965  1177
|
Özet
Mülkiyet meselesi, eleştirel ekonomi-politiğin en tartışmalı konuları arasında yer alır ve temelde zenginliğin üretici olmayan süreçler yoluyla elde edilişinin maddileşmiş güvensizliğine işaret eder. Kavram, sadece siyasal iktisat kuramı açısından değil; sosyolojik, sanatsal ve edebi alanlarda da eleştirel nitelikli birçok çalışmaya konu olmuştur. Özünde, sermayenin üretici emek karşısındaki mütehakkim gücünü adlandıran mülkiyetçi ideolojinin edebi-sosyolojik diskurda ele alınış biçimleri ve çerçevelenme düzeyleri bize belli bir tarihsel dönemde egemen olan ilişki biçimleri, mülkiyet kavrayışı ve bu kavrayışın toplumsal hafızada tuttuğu yer hakkında önemli ipuçları verebilir. Çalışmada, yazar Orhan Kemal’in romanlarına ve roman karakterlerine yansıdığı biçimiyle, mülkiyet tutkusu ve mülkiyetçi ideolojinin ne tür kültürel değer tartışmalarına tanıklık ettiği, dolayısıyla Türkiye toplumsal hafızasına etkileri ve bu etkinin ne tür bakış açıları, ilişki tarzları ve davranış kalıpları yarattığı konusunu incelemek amaçlanmıştır. Bu amaçla, çalışmada yazarın 50’li yılların başlarından 70’li yılların sonlarına dek uzanan edebi mesaisinin verimlerini temsil eden altı eseri ihtiva ettikleri mülkiyet tutkusu ve mülkiyetçi ideoloji eleştirisi odağında içerik analizi yöntemiyle incelenmeye tabi tutulmuştur. Türkiye’de mülkiyet tutkusu-toplumsal hafıza ilişkisini tartışmaya açması anlamında, çalışmanın Türkçe edebiyat sosyolojisi araştırma alanına önemli bir katkı olacağı değerlendirilmektedir. Çalışmada, zamanla değişen mülkiyet biçimlerinin bireylerdeki mülkiyet algısı ve düşüncesini de değiştirdiği, bu durumun da Türkiye toplumsal hafızasında farklı kişilik tipleri ve buna bağlı davranış örüntüleri ürettiği sonucuna ulaşılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Orhan Kemal, mülkiyet tutkusu, roman, toplumsal hafıza
Abstract
The matter of ownership is among the most controversial subjects of critical economy-politics, and it basically notes the materialized insecurity of the acquisition of wealth through inefficient processes. The concept has been a subject of many critical studies, not only in terms of the political economy, but also in sociological, artistic, and literary fields. Essentially, the methods of addressing and framing the levels of the ownership ideology, which names the imperious power of capital against productive labor in literary-sociological discourse, can give important clues about the dominant relations in a particular historical period, the conception of ownership, and the place that this conception has in the collective memory. In this study, it was aimed to examine the issue of what kind of cultural value debates the passion for ownership and ownership ideology, as reflected in the novels and novel characters of the author Orhan Kemal, and therefore their effects on the collective memory of Turkey, and what kind of perspectives, relationship styles, and behavioral patterns this influence creates. For this purpose, in the study, six works of the author, which represent the yield of his literary work from the beginning of the 1950s to the end of the 1970s, were examined with the method of content analysis, focusing on the passion for ownership if they have and the criticism of the ownership ideology. It is considered that this study will be an important contribution to the research field of Turkish literature sociology, in the sense that it brings the relationship between passion for ownership and collective memory to the discussion in Turkey. It was concluded that the forms of ownership that change over time also change the perception and thought of ownership in individuals, and this situation raises different personality types and related behavioral patterns in the collective memory of Turkey.
Keywords
Orhan Kemal, passion for ownership, novel, collective memory