Bir Kütüphanecinin Biyografik Romanı: Fakir Baykurt’un Kaleminden Mustafa Güzelgöz
(A Librarian’s Biographic Novel: Mustafa Güzelgöz from Perspective of Fakir Baykurt
)
|
Yazar
|
:
Servet Tiken
- Özlem Sürücü
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2023
|
|
Sayı |
:
113
|
|
Sayfa |
:
161-178
|
 1854  1054
|
Özet
Gerçek bir yaşamöyküsü çerçevesinde kurgulanan biyografik romanlar; tanıtmayı, benimsetmeyi ya da hatırlatmayı amaçladığı gerçek kişileri, türe ait anlatım teknikleriyle kurgusal düzleme taşırlar. Ürgüp’te uyguladığı kendine özgü gezici kütüphanecilik çalışmalarıyla Türk kütüphanecilik tarihinin önemli isimlerinden biri olarak anılan Mustafa Güzelgöz’ün yaşamöyküsünü konu edinen Fakir Baykurt’un Eşekli Kütüphaneci adlı romanı, kurgu ve anlatım itibarıyla biyografik roman türünün örneklerinden birini sunar. Biyografik roman yazarı olarak Baykurt, yaşamöyküsü ve düşünce bağlamında kendisiyle özdeşleştirdiği Güzelgöz’ü, biyografik kurgunun eksenine taşıyarak birey kimliğiyle dikkatlere sunar. Bu araştırmanın amacı, Mustafa Güzelgöz’ün yaşamöyküsünü anlatan nesnel-bilimsel biyografileri, Güzelgöz’le yapılmış mülakatları temel alarak Fakir Baykurt’un Eşekli Kütüphaneci adıyla yayımladığı kurgu-biyografisini, kurmaca-gerçeklik ilişkisi bağlamında incelemektir. Araştırmada, yazar ile kurgusal kişiye dönüştürülen gerçek kişinin yaşamöyküsel ve düşünsel birlikteliğinin biyografik kurguya kaynaklık ettiği görülmüştür. Biyografik roman yazarının nesnel-bilimsel biyografiler ve mülakatlarla çerçevesini belirlediği kurguda, gerçek kişiyle bir değer temsili sunduğu gözlemlenmiştir. Eşekli Kütüphaneci romanında Güzelgöz’ün yaşadığı Ürgüp ve çevresi, ailesi, kütüphanecilik faaliyetleri gerçeklik ilkesi çerçevesinde ayrıntılı olarak kurguya dâhil edilmiştir. Biyografik kurgunun başkişisinin tanıklık ettiği dönem, çeşitli yönleriyle ele alınarak toplumsal ve kültürel yapı yansıtılmıştır. Bu bağlamda roman, Mustafa Güzelgöz ekseninde Türkiye’deki kütüphanecilik çalışmalarını kurgu-belge niteliğiyle dikkatlere sunmuştur. Bir kütüphanecinin biyografisi olan Eşekli Kütüphaneci, Türk kütüphanecilik tarihinin gelişme evrelerinin kurgusal düzlemde alternatif bir anlatımı olarak önem kazanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Fakir Baykurt, Mustafa Güzelgöz, Eşekli Kütüphaneci, biyografi, kurgu
Abstract
Biographic novel is a literary work which is fictionalized within the outline of a real slice of life. It tries to present, adopt or remind real people as fictional characters by narrative techniques belonging to this literary genre. Fakir Baykurt's Eşekli Kütüphaneci fictionalize the life of Mustafa Güzelgöz who is known as one of the important names in the history of Turkish librarianship by his mobile librarianship works that he implemented in Ürgüp, presents one of the examples of the biographical novel. As a biographical novelist Baykurt brings Güzelgöz to the axis of biographical fiction and presents him with his individual identity. Writer identifies himself with the roman character in the context of his life and thought. The aim of this research is to examine the biographical fiction of Fakir Baykurt in the context of fiction-reality relationship, based on the objective-scientific biographies of Mustafa Güzelgöz and interviews with Güzelgöz. In the Eşekli Kütüphaneci, Ürgüp and its environment where Güzelgöz lived with his family and his librarianship activities were included in the fiction in detail within the framework of the reality principle. The period witnessed by the protagonist of the biographical fiction was handled in various aspects by which social and cultural structures were reflected. In this context the novel, on the axis of Mustafa Güzelgöz, brought to attention the librarianship studies in Turkey as a fiction-document. Eşekli Kütüphaneci as a biography of the librarian, gains importance as an alternative narrative of the development stages of Turkish librarianship history on a fictional plane.
Keywords
Fakir Baykurt, Mustafa Güzelgöz, Eşekli Kütüphaneci, biography, fiction