Özgürlüğün Sembolü Frig Şapkası
(The Symbol of Freedom: Phrygian Cap )

Yazar : Fatih Mehmet Berk    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 113
Sayfa : 49-68
    


Özet
Toplumların kadim kültürlerine ait nesneler, geleneklerinin inşa edilmesinde etkin rol oynar. Bu kadim materyaller kültür inşa etmede ve gelenekleri icat etmede hazır bekleyen araçlar olarak toplumların geçmişinde yer alır. Anadolu bu kadim materyallerle doludur. Anadolu tarihinin zengin mirası sadece Anadolu Uygarlıkları’nın sermayesi olmakla kalmayıp dünya üzerinde pek çok ulusun, devletin ve siyasi hareketin beslendiği damar olmuştur. İnsanoğlu “sosyal ve politik bir hayvan” olmasının yanı sıra “simgeleştiren bir hayvandır”. Bu özelliği aracılığıyla inşa edilen uygarlıkların sembollerle donatılmasına neden olmuştur. Her bir devletin inancını, düşüncesini ve geleneklerini anlatan sembolleri vardır. İnsanın simgeleştirme vasfı politik alanlarda da ortaya çıkmış ve MÖ I. Bin Anadolu Uygarlıkları’ndan biri olan Frigya Uygarlığı’na ait olan “Frig Şapkası” “özgürlük ve bağımsızlık” anlamı kazanarak sadece Anadolu’da değil tüm dünyada özgürlüğün ve bağımsızlığın sembolü haline dönüşmüştür. Anadolu tarihinin tarihin diğer alanlarında olduğu gibi Eski Çağ Tarihi alanında da zengin bir kültüre sahip olması ve doğu ve batı medeniyetleri arasında geçiş noktasında olması bu topraklar üzerinde “icat edilmiş geleneklerin” tüm dünyaya yayılmasını sağlamıştır. Çalışmanın amacı kadim bir nesne olan Anadolu kökenli Frig Şapkası’nın “özgürlük ve bağımsızlık” temalı vasfının evrensel bir karaktere sahip olduğunu araştırmaktır. Anadolu kökenli Frig Şapkası tarih boyunca pek çok toplumun birleştirici ruhu olmuş, özgürlük teması altında mitinglerde, isyanlarda ve gösterilerde şapka sembolü etrafında toplanan insanlar yeni oluşumların temelini atmışlardır. Yeni kurulan pek çok devletin arma, bayrak, flama, pul ve sikkesinde kurulan devletin özgürlük ve bağımsızlık teması Frig Bayrağı ile sembolize edilmiştir. Bu çalışmada, nitel/tarihsel bir yaklaşımla kaynak taraması yöntemi kullanılarak Frig Şapkası üzerine yazılmış kaynaklar analiz edilmiş ve Anadolu kökenli bir kültürel değerin evrensel boyutu analiz edilmiştir.

Anahtar Kelimeler
frigya, frig şapkası, sembol, özgürlük, bağımsızlık

Abstract
Objects of societies in ancient cultures have a role in forming of their traditions. These ancient objects are present to use for creating culture and inventing traditions within the histories of nations. Anatolia is the home of these ancient objects. The rich heritage of Anatolian history has not only been the value of Anatolian Civilizations, but has also been the source of many nations, states and political movements around the world. The human is also an “animal symbolicum”, although he is regarded as "social and political animal”. This feature of human led him to furnish the civilizations with symbols. All countries have symbols that represent their beliefs, thoughts and traditions. The symbolic capacity of mankind emerged also in political sphere and Phrygian cap, belonging to the Phrygian Civilization among the Anatolian Civilizations dated to the 1st millennium BC obtained “liberty and independence” meanings. The Phrygian cap, as a symbol of freedom, expanded around the world and transformed into a liberty cap not only in Anatolia but also around the whole world. The Anatolian history has a rich culture in the scope of Ancient History, as well as in other areas of history. And Anatolia is at the crossing point where eastern and western civilizations meets. The aforementioned characteristics of Anatolia provided the spread of "invented traditions" based on Anatolia to all over the world. This study aims to seek after the Phrygian cap tagged as “liberty and independence” and how it obtained its universal character. Phrygian cap, emerged in Anatolia, has a uniting position among the many nations throughout the history and many people gathered under the Phrygian cap that represent liberty in rallies, rebellions and demonstrations and established their new entities. The Phrygian cap, representing liberty and independence appears on the coat of arms, flags, pendants, stamps and coins of new states and nations. In this study, the literature review on Phrygian cap is examined by using a qualitative / historical approach and a cultural value originated in Anatolia is analyzed in universal sphere.

Keywords
phrygia, phrygian cap, symbol, liberty, independence