İbn Haldun ’da Asabiyye Olgusunun İşlevleri ve Toplumsal Temelleri
(Functions and Social Foundations of Ibn Khaldun’s Asabiyyah
)
|
Yazar
|
:
Devrim Topses
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2014
|
|
Sayı |
:
79
|
|
Sayfa |
:
93-99
|
 1541  924
|
Özet
İbn Haldun’un “sosyal bilimlerin 14. yüzyıldaki öncüsü” olarak gösterilmesinin temel nedeni,
onun, toplumsal olayları incelerken kullanmış olduğu bilimsel yöntemdir. Bu yöntem anlayışı
toplumsal olay ve olgular arasındaki nedensellik ilişkisini keşfetme çabası ve tümevarımcılık
olarak özetlenebilir. Makalemizde, İbn Haldun’un incelemiş olduğu çok sayıda toplumsal
değişken arasından asabiyye olgusuna odaklanılmış, İbn Haldun’un asabiyye olgusunun toplumsal
belirleyicileri ve sonuçlarına ilişkin sosyolojik saptamaları konu edinilmiştir. Başlıca literatür
kaynağı olarak Mukaddime’nın Türkçeye yönelik iki ayrı çevirisinden yararlanılmıştır. Sonuç
bölümüne gelindiğinde, İbn Haldun’a göre asabiyye olgusunun devlet kurmak, ülke savunması
ve başka kavimlere üstünlük sağlamak biçiminde toparlayabileceğimiz üç temel toplumsal
işlevi bulunmaktadır. Bununla birlikte İbn Haldun, asabiyye olgusunun temelindeki toplumsalekonomik
gerçekliği de inceleme kapsamına almaktadır.
Anahtar Kelimeler
Materyalist yöntem, Determinizm, Devlet, Toplumsal Yapı
Abstract
The primary reason why Ibn Khaldun is regarded as “the pioneer of the 14th Century
Sociology”, is the scientific methodology he adopted so as to examine and describe social events.
This methodological approach can be summarized as a combination of induction and the attempt
to understand the causal relationship between social events and phenomena. For the purpose
of the present study, the asabiyyah concept was chosen as the focal concern out of numerous
social variables that Ibn Khaldun examined, and his sociological findings on social determiners,
and results of this particular concept were discussed. The researcher used two translations of
Muqaddimah as the primary sources. To conclude, the asabiyyah serves three basic social
functions, namely founding a state, protecting the country, and ruling over other tribes. Moreover,
Ibn Khaldun also investigates the socio-economic reality which underlies the asabiyyah.
Keywords
Materialist method, Determinism, State, Social Structure