Yazar	: Recai Bazancir  -Nurten Bulduk
Türü	: Araştırma Makalesi
Baskı Yılı	: 2025
Sayı	: 122
Sayfa	: 284-311

Özet
Edebiyat-teknoloji çalışmalarında, “bilgisayımsal edebiyat” olarak adlandırılan elektronik edebiyat alanının öncülerinden biri, Elektronik Edebiyat Organizasyonu’dur(ELO). ELO, bilgisayar destekli edebiyat alanı için “elektronik edebiyat” adlandırmasını kullanırken; okuma yazma biçimlerinden, eserdeki gerçekliğe, eserlerin yazıldığı zemine, yazar-okur kitlesinin yapısına dek tüm unsurlarının evrimleşmekte olduğunu belirtmektedir. Yani edebiyat, sanal zeminde, arttırılmış gerçeklikte; dijital medyalarda ve görsel okuryazarlık modelinde, Z ve Alfa kuşağı gibi yeni nesil yazar-okur kitlesiyle dijital medyada yaratılmaktadır. Edebî çalışmaların aracı olan “dil”in de dijitalleşme ekseninde formülaik dilden görsel dile, medya diline ve tekno-dile doğru evrim geçirmekte olduğu söylenebilmektedir. Alison Wray’ın formülaik dil üzerine yaptığı yayınında “çevrimiçi konuşmacıların, dil işlemeye ilişkin yeni ifadeler oluşturmak yerine, bellekte depolanmış ifadeleri kullandıklarını” belirtmektedir. Araştırmacının bu fikri, belli bir grup çevrimiçi konuşmacı ve metin üreticileri için geçerlidir. Bu çalışmada e-folklor ve dil mevzusuna dair teknolojinin hafıza ve anlam oluşturmaya etkisi üzerinden yürütülen tartışmalarda; halk edebiyatında sözel dil çalışmalarında formülaik dil ve sözlü formül kuramı ile elektronik edebiyatta görsel-tekno-dil çalışmalarında görsel dil kuramından yararlanılmıştır. Elde edilen verilere göre Wray’ın tezinin 1990 öncesi nesiller için geçerli olduğu tespit edilmiştir. Nitekim dijital yerliler, formülaik dilden ziyade görsel-tekno dil sistemi ile elektronik edebiyatta var olmaktadırlar. Bu noktada varılan sonuç, elektronik edebiyatta hafıza ve anlam oluşturmada formülaik dilin yanında görsel-tekno dil yapılanmasının da çalışmalarda göz önünde bulundurulması gerektiğidir.

Anahtar Kelimeler
formulaik dil, görsel dil, e-folklor, sözlü formül, elektronik edebiyat

Abstract
The Electronic Literature Organization (ELO) is a pioneer of literature-technology studies. According to ELO, all elements of computer-assisted literature are evolving, such as reading and writing styles, the reality of the work, and related elements. Writers and readers from Generation Z and Alpha create literature on a virtual basis using augmented reality, digital media, and a visual literacy model. “ Language, the primary tool of literary studies, is also evolving from formulaic language to visual and techno-language. In her publication on formulaic language, Alison Wray notes that “online speakers use expressions stored in memory rather than creating new expressions through language processing. This idea is valid for a certain group of online speakers and text producers. In this study, issues related to e-folklore and language are explored discussed through the example of memory and the place of technology in creating meaning; Formulaic language and “Verbal Formula Theory” were used in verbal language studies in folk literature, and “Visual Language Theory” was used in visual-techno-language studies in electronic literature. According to the obtained data, Wray’s conclusion is found to be valid for generations born before the 1990s. Digital natives use the visualtechno language system. We conclude that, in addition to formulaic language, visual-techno language structuring should also be considered for the creation of memory and meaning for electronic literature.

Keywords
formulaic language, visual language, e-folklore, verbal formula, electronic literature