Ali Teoman’ın Konstantiniyye Üçlemesi’nde Gerçeküstü ve Yeraltı
(The Surreal and the Underground in Ali Teoman’s The Triology of Konstantiniyye
)
|
Yazar
|
:
Ahmet Ferhat Özkan
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2025
|
|
Sayı |
:
122
|
|
Sayfa |
:
434-455
|
|
|
Özet
Ali Teoman’ın (1962-2011) Uykuda Çocuk Ölümleri (2002), Karadelik Güncesi
(2007), Gecenin Atları (2011) adlı romanlarından oluşan Konstantiniyye Üçlemesi;
metinlerarası niteliği, dil kullanımı ve hayal gücünün derinliğiyle katmanlı bir yapıya
sahiptir. Üçlemenin her cildinde başkarakterler ve olay örgüsü değişir fakat üç roman
da iki ortak niteliği paylaşır: Bunlardan ilki, rüya ve gerçekliğin birbirine kaynaştığı
gerçeküstücü düzlem; ikincisi ise mekânların yeraltındaki konumudur. Konstantiniyye Üçlemesi’nin birbirini destekleyen bu iki niteliği, kurgunun diğer unsurlarıyla birleşerek bilinci özgürleştirmeyi amaçlayan gerçeküstücülüğün ön kabulleriyle örtüşen
bir kurgu dinamiği oluşturur. Bu nedenle tasnifi ve tanımı zor olan bu romanlardaki
yeraltı mekânlarının çözümlenmesi, romanların gerçeküstücü niteliklerinin belirginleşmesi bakımından faydalı sonuçlar üretmeye elverişlidir. Bu sonuçlara ulaşmak
amacıyla her biri oldukça hacimli romanlardaki mekânların dökümünü sunmak yerine metinlerdeki mekânlar barındığı nesneler ve zamansallığıyla birlikte incelenmiştir. Nitekim gerçeküstücülük, rüya ve gerçekliğin kaynaştığı “harikulade”ye ulaşmak ister. Psikiyatri literatüründeki “tekinsiz”in sürrealist karşılığı olan bu kavram,
kendisini en çok romantik harabelerde ve modern mankenlerde gösterir. Üçlemenin
yer altındaki romantik harabelerinin ve gerçeküstücü nesnelerinin çözümlenmesi,
kurgunun gerçeküstücülükle kesişimini belirginleştirmektedir. Bu çalışma, gerçeküstücü teknik ve kavramlar ışığında roman türünde de önemli eserler veren ilk sürrealistlerin edebî metinlerinden ve kuramsal yazılarından yararlanarak Konstantiniyye
Üçlemesi’nde kurgunun yeraltına inişini, bilincin özgürleşmesini ve gerçekliğin kazandığı yeni düzlemi belirginleştiren sonuçlara ulaşmaktadır.
Anahtar Kelimeler
Ali Teoman, Konstantiniyye Üçlemesi, gerçeküstücülük, mekân, harikulade
Abstract
The Trilogy of Konstantiniyye (1962-2011) comprises three novels titled Uykuda Çocuk Ölümleri (Deaths of Children in Sleep, 2002), Karadelik Güncesi (Black Hole Diary, 2007), and Gecenin Atları (Horses of the Night, 2011). It features a complex structure characterized by intertextuality, innovative language, and profound imagination. Each volume of the trilogy features distinct main characters and evolving plots; nonetheless, all three novels possess two shared characteristics: Surrealist realm where dream and reality synthesize, and their settings situated underground. The two mutually reinforcing aspects of The Trilogy of Konstantiniyye, along with other fictional elements, create a pattern that aligns with the fundamental principles and artistic techniques of surrealism to emancipate consciousness. Consequently, examining the subterranean places in these books, whose classification and characterization are contentious, yields valuable insights into elucidating the surrealist attributes of these works. To achieve these conclusions, rather than providing a detailed analysis of the extensive spaces in the books, the underground spaces were analyzed in conjunction with the items they contained and their historical context. Surrealism seeks to attain the “marvelous” at the intersection of dream and reality. This notion, analogous to “uncanny” in psychoanalytic discourse, is most prominently manifested in romantic ruins and modern mannequins. The examination of the underground romantic ruins and surreal artifacts of the trilogy elucidates the convergence of the fiction with surrealist techniques. This study aims to clarify the path of fiction into the underground, the liberation of consciousness, and the surrealist domain created in The Trilogy of Konstantiniyye, by employing surrealist techniques and concepts, drawing on both literary texts and theoretical writings from surrealists who have made substantial contributions to the novel genre.
Keywords
Ali Teoman, The Trilogy of Konstantiniyye, surrealism, the space, the marvelous