Yeniden Yazım/Biçimlendirme Olarak Tarihsel Roman: Kemal Tahir’in Yol Ayrımı’nda Geçmişin Yazınsal Temsili
(Historical Novel as Rewriting/Refiguration: Literary Representation of the Past in Kemal Tahir's Yol Ayrımı )

Yazar : Serkan Özdemir    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2025
Sayı : 124
Sayfa : 1067-1084
    


Özet
Felsefi manada zaman, “şimdinin geçmiş olmasına yol açan kesintisiz değişme”, “hareket”, “geçmiş, şimdi ve gelecekten oluşan sürekli bütün” olarak tanımlanır. Geçmiş ise zamanın ardışıklık ve devinim özelliğinin bir sonucudur. Geçmiş zaman, “geride kalan”, “olmuş bitmiş olayların yer aldığı zaman dilimi” “yaşanmışlık”, “tarihi oluşturan olaylar olgular bütünü” olarak tarif edilir. Tarih, tarihsel roman, hatıra gibi retrospektif anlatılar geçmişin geleceğe aktarımını sağlarlar. Bunlar geçmiş zamana yönelerek artık mevcut olmayan bir zamanı; geçmişteki olayları ve olguları yazarının şimdisinde temsil ederler. Geçmişin yazarın bilincinde biçimlendirilmiş bir tasarımını okura sunarlar. Okurun bilincinde geçmişi canlandırır, onu bir anlatıya büründürürler. Geçmişi bilinç düzeyinde hayata döndürerek ölü bir zaman olmaktan kurtarıp okurda geçmişe dair bir kavrayış oluştururlar. Özellikle tarihsel roman, geçmiş ile şimdi arasında mimetik bir bağ kurar. Çünkü tarih insanın geçmişteki eylemlerinin taklidinden; tarihsel roman ise onların ikincil taklidinden doğar. Bu durumda tarihin romanlaşması, geçmiş yaşantıların yazınsal olarak temsiline, insan bilincinde yeniden var edilmesine dayanır. Geçmişin yazınsal temsili yeniden yazım ve yeniden biçimlendirme olmak üzere iki temel yazma edimiyle gerçekleşir. Romancı tarihçinin yazarak biçimlendirdiği tarihi, farklı bir tür, zaman ve söylemde yeniden biçimlendirerek yazar. Böylece geçmişi şimdide temsil eder. Kemal Tahir’in Yol Ayrımı adlı tarihsel romanı buna örnek teşkil eder. Roman tarihsel gerçeklik; Ahmet Ağaoğlu’nun Serbest Fırka Hatıraları üzerine inşa edilir. Yazar, tarih, hatıra, roman türlerinin iç içe geçtiği, karşılıklı olarak etkileşime girdiği farklı bir yazı deneyimi sunar. Hatıralardan yola çıkarak bir kurgusal gerçeklik yaratır. Geçmişi yeni bir zamansal biçimlenişle sunar. Gerçek geçmişi kurgusal gerçeklik içerisinde hayata döndürerek temsil eder ve tarihi farklı bir bağlam ve türde yeniden yazar.

Anahtar Kelimeler
Kemal Tahir, Yol Ayrımı, yeniden yazım, yeniden biçimlendirme, tarihsel roman

Abstract
In philosophical terms, time is defined as “the uninterrupted change that causes the present to become the past”. The past is the result of time's properties of succession and motion. As a concept, the past is defined as “what is left behind”, “lived experience”. Retrospective narratives present the reader with a design of the past that has been shaped in the author's consciousness. They revitalize the past in the reader's consciousness, they make it into a narrative. By bringing the past back to life at the level of consciousness, they save it from being a dead time and create an understanding of the past in the reader. Especially the historical novel establishes a mimetic link between the past and the present. Because history is born from the imitation of human actions in the past, and the historical novel is born from their secondary imitation. The literary representation of the past is realized through two basic acts of writing: rewriting and reformatting. The novelist writes the history that the historian has first shaped by writing it, by reshaping it in a different genre, time and discourse. Thus, he represents the past in the present. Kemal Tahir's historical novel Yol Ayrımı is an example of this. The historical reality of the novel is built on Ahmet Ağaoğlu's Memories of The Free Party. The author presents a different writing experience in which the genres of novel, history and memoir are intertwined and interact with each other. He creates a fictional reality based on the memoirs. He presents the past in a new temporal configuration. He represents the real past by bringing it back to life in a fictional reality and rewrites history in a different context and genre.

Keywords
Kemal Tahir, Yol Ayrımı, rewriting, refiguration, historical novel