Dromos ve Mitos Kesişiminde Değişen Otomobil Folkloru
(The Changing Automobile Folklore at the Interception of Dromos and Mythos
)
|
Yazar
|
:
Işıl Tombul
|
|
|
Türü |
:
Araştırma Makalesi
|
|
Baskı Yılı |
:
2023
|
|
Sayı |
:
113
|
|
Sayfa |
:
69-94
|
|
|
Özet
Bu çalışmanın amacı, otomobil folklorundaki dönüşümü, dromo-mitik söylem temelinde ortaya koymaktır. Dromoloji kuramı insan ve teknik arasında oluşan anlam inşasında karşımıza çıkan mitosu çözümlememizi sağlar. Teknoloji, şehirleşme, modernleşme ve folklorun kesişim noktasında dromo-mitik bağlamsal yapıyı ortaya koyabilmek amacıyla boylamsal çalışmalar (longitudinal studies) tekniğiyle iki farklı dönemden veriler toplanmıştır. Zamansal bir dilimleme yapabilmek için on yıl arayla ve beşer yıllık dönemlerle 2004-2008 ile 2014-2018 tarihlerinde İzmir trafiğinde araştırmacı tarafından toplanan otomobil yazıları, William Bascom’un folklorun dört işleviyle nitel olarak analiz edilmiştir. Diğer yandan otomobil folkloru konusunda öncü çalışmalara sahip olan İlhan Başgöz’ün bu dört işleve eklediği protesto işlevi de kullanılmıştır. Ayrıca veriler, metin madenciliğinde n-gram adı verilen tokenleme (tokenization) tekniğiyle unigram, bigram, trigrama bölünerek sık kullanılan sözler ve öne çıkan markalar elde edilmiş, kullanım frekanslarına bakılmıştır. Gerek çalışmanın kendi içindeki dönemler arasındaki fark gerekse bu alanda öncü araştırmalar yapan halkbilimcilerin çalışmaları arasında çıkan fark anlamlıdır. Veriler göstermektedir ki kentleşme sürecinde kente göç edenlerin üçüncü kuşağı olan torunları artık şehre ekonomik ve kültürel açıdan entegre olurken diğer yandan insanların kendini sosyal medya gibi ifade etme yollarının çoğalmasıyla otomobil yazıları azalmaya ve simgesel kullanımlara yerini bırakmaya başlamıştır. Yazılardan simgelere, kamyonlardan ikonik markalara doğru yaşanan değişim, yeni dönemin zaman ve mekân bağlamsalları içinde otomobil folklorunun kendini yeniden ürettiğini göstermektedir.
Anahtar Kelimeler
Otomobil folkloru, otomobil yazıları, dromoloji
Abstract
The aim of this study is to reveal the transformation in automobile folklore on the basis of this dromo-mythic discourse. Reveal the dromo-mythical contextual structure at the intersection of technology, urbanization, modernization and folklore, the research should have time and space contextual analyzes covering quantitative and qualitative features. For this purpose, in order to compare different periods in the study, data were collected from two different periods with the longitudinal study technique. Automobile literature collected by the researcher in Izmir traffic between 2004-2008 and 2014-2018, ten years apart, were analysed by William Bascom's four functions of folklore. On the other hand, since Başgöz, who has pioneering studies on automobile folklore in Turkey, added the protest function to Bascom's functions, the protest function was also included in the analysis. In addition, frequently used words and prominent brands were obtained by dividing the data into unigram, bigram and trigram with the tokenization technique called n-gram in text mining. Both the difference between the periods within the study itself and the difference between the studies of folklorists who conducted preliminary research in this field are significant. While the third generation grandchildren of those who migrated to the city in the urbanization process are now economically and culturally integrated into the city, on the other hand, with the increase of the new generation's ways of expressing themselves with digital media, automobile literature have begun to decrease and leave their place to symbolic uses. The change from writings to symbols, from trucks to iconic brands shows that automobile folklore reproduces itself dromo-mythically within the contexts of time and space of the new era.
Keywords
Automobile folklore, bumper stickers, dromology