Peride Celal’in Tiyatro Dünyasını Konu Alan Romanı: "Rüyalar Evi"
(Peride Celal’s Theater World Themed Novel: “Rüyalar Evi” )

Yazar : Ayşe Ulusoy Tunçel    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2023
Sayı : 113
Sayfa : 139-160
    


Özet
Peride Celal (Yönsel), Türk edebiyatında öykü ve romanlarıyla, ilk öyküsünü yayımladığı 1935 yılından son romanı Deli Aşk'a kadar (2002), kendine özgü bir yazar olarak tanınmıştır. Peride Celal'in yazarlık kariyerini iki döneme ayırarak incelemek mümkündür. Yazarlığının ilk on beş yılında (1935-1950), 'pembe romanlar' kategorisinde aşk ve macera eksenli popüler eserler kaleme alan yazar, Üç Kadının Romanı (1954) ile birlikte, roman tekniğinin önem kazandığı, gözleme dayalı, daha gerçekçi ve nitelikli eserler yazdığı ustalık dönemine geçmiştir. Yazarın kitap olarak basılmadan önce, süreli yayınlarda tefrika edilen ilk dönem romanları, yayımlandıkları günlük gazetelerin tirajını arttırmada etkili oldukları gibi, ulaştıkları okur kitlesine 'roman' türünü sevdirmişlerdir. Peride Celal'in romancılığının en belirgin özelliği olan temiz ve akıcı Türkçesi ile anlatımda yakaladığı başarı, ilk romanlarından itibaren gözlenen bir değer olmuştur. Buna rağmen Peride Celal, kendisini yazarlığa hazırlayan geçinme kaygısı ile yazdığı ilk dönem romanlarını benimsememiş, bu romanların kitaplaşmalarına izin vermemiştir. Peride Celal'in ilk dönem ve ikinci dönem romanları arasındaki kör noktada bulunan Rüyalar Evi (1951) romanı da yazarın hatırlamak istemediği bu eserlerden biridir. Cumhuriyet Gazetesi'nde tefrika edildiği zamandan beri gazete sayfalarında kalan bu roman, günümüze kadar Peride Celal'i konu edinen akademik çalışmalarda da yer almamıştır. Rüyalar Evi romanında Peride Celal, Türk tiyatrosunun gelişim basamaklarını, 1900'lü yıllardan 1950'li yıllara kadar, oyuncular, yönetmenler ve eserler üzerinden özetlemiş; klasik, çağdaş; yerli ve yabancı pek çok oyundan ve sahne sanatçısından bahsetmiştir. Romanın iki temel karakteri Nemide Gencay ve Ahmed Cem, Türk tiyatrosunun kuruluşunda önemli katkıları olan Neyyire Neyyir ve Muhsin Ertuğrul'u hatırlatmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Rüyalar Evi'nin onu ve kurgu bakımından Peride Celal'in romanları arasındaki yerinin tespit edilmesi ve romanın Türk edebiyatında doğrudan doğruya tiyatro sanatını konu alan romanların yanında hak ettiği yeri almasıdır.

Anahtar Kelimeler
Peride Celal (Yönsel), "rüyalar evi", tefrika roman, tiyatro konulu roman

Abstract
Peride Celal (Yönsel) became popular as a unique writer in Turkish literature with her stories and novels from 1935, when she published her first story, until her last novel, Deli Aşk (2002). Peride Celal's writing career can be divided into two periods. In the first fifteen years of her writing career (1935-1950), the author wrote popular works centered on love and adventure in the category of romance, and with Üç Kadının Romanı (1954), she entered her period of mastery, in which novel technique gained importance and she wrote more realistic and qualified works based on observation. The author's early novels, which were serialized in periodicals before being published in book form, were effective in increasing the circulation of the daily newspapers in which they were published and endeared the 'novel' genre to the readership they reached. Peride Celal's success in narration with her clean and fluent Turkish, which is the most prominent feature of her novelism, has been a value observed since her first novels. Nevertheless, Peride Celal did not adopt her first period novels, which prepared her for writing and which she wrote with the concern of making a living, and did not allow them to be published in book form. The novel Rüyalar Evi (1951), which remains in the blind spot between the author's first and second period novels, is one of these works that the author does not want to remember. This novel, which has remained in the newspaper pages since the day it was published in Cumhuriyet, has not been included in academic studies on Peride Celal until today. In this novel, Peride Celal summarizes the developmental stages of the Turkish Theater from the 1900s to the 1950s through actors, directors and works, and mentions many classical and contemporary, local and foreign plays and stage artists. The two main characters of the work, Nemide Gencay and Ahmed Cem, are reminiscent of Neyyire Neyyir and Muhsin Ertuğrul. The aim of this study is to determine the place of Rüyalar Evi among Peride Celal's novels in terms of subject matter and mounting, and to ensure that the novel takes its rightful place in Turkish literature alongside novels that deal directly with the art of theater.

Keywords
Peride Celal (Yönsel), Rüyalar Evi, a serialized novel, a novel about theater