Popüler İslami Yazında Kadın Bedeni: Kadınlara Anlatılan “Fitne”
(Body of Woman in the Popular Islamıc Literature: Their “instigating nature” is being told to Women )

Yazar : Hülya Doğan    
Türü : Araştırma Makalesi
Baskı Yılı : 2012
Sayı : 69
Sayfa : 87-108
1564    966


Özet
Kadınların Müslümanlığın gereklerini, ibadetlerini öğrenmelerine; gündelik hayatta İslam’a uygun bir yaşayışı sürdürmelerine ve bu konuda karşılaştıkları sorunları çözmelerine yardımcı olmak amacıyla çeşitli yayınevleri tarafından basılan kadın ilmihallerinden ikisinin seçildiği bu çalışmada; “beden” konusunda anlatılanlar etrafında popüler İslam’ın kadınlara anlattığı kadınlık, feminist bir eleştiri süzgecinden geçirilmiştir. Feminizmin farklı dalgalarındaki yaklaşımlar ve beden problemine bakışta bugün gelinen nokta, popüler iki kadın ilmihalinde yazılanlarla karşılaştırılmıştır. Din merkezli bu çalışmaların da Kur’an ve hadislerin yanı sıra kendilerini feminist söyleme zıt olarak kurmaları, bu karşılaştırmayı kaçınılmaz kılmıştır. Öte yandan Türkiye bağlamında “kamusal alan-özel alan” ikiliği hâlâ cinsiyet ilişkilerinin düzenlenmesinde kullanılabilirliğini sürdürmektedir. Bu kitaplarda da cinsiyet rolleri konusunda, kendini güncellemeyen dini bir çerçevede kurulduğu dikkati çeken söylem; kamusal alanı “erkeklere özgü” olarak mükemmelleştirirken, kadına bu düzeni bozan ya da bozma potansiyeli denetim altında tutulması gereken bir “fitne” rolünü biçmektedir. Bunu yaparken en çok faydalanılan sembolü ise kadının bedeni ve bu bedende dışavurulduğu iddia edilen bir kadın doğası tahayyülü oluşturmaktadır. Kadının yaşam alanına çizilen sınırlar, bedenine çizilmesi gereken sınırlarla meşrulaştırılmakta; bu çerçevenin popüler kültürün muhafazakâr mayasında şekillenerek yeniden üretimi; kadına “ikincil” konumunu kabulden başka bir şans tanımıyor gibi görünmektedir. Makalede, bu konumu kadının bedeni üzerinden doğal gösteren kaynaklara dikkat çekilmektedir. Verili olarak kabul edilen bedenin özellikleri üzerinden kadına biçilen konum, “yaradılış” temelli bir çerçevede değişmeyeceğinden ve sorgulaması mümkün olmadığından, meşru ve ebedi kılınmaktadır.

Anahtar Kelimeler
Kadın, beden, popüler İslami yazın

Abstract
They are the the books called “Ilmihal for Women” what is meant by Popular Islamic Literature. Ilmihals are the books that teach the requirements to be a Muslim, help Muslim women to solve some problems seen in everyday life pursuant to Quran. In this article, popular two of them were critically analysed within the context of “body” problem in comparison with feminist waves’ looking at body of woman. This comparison was inevitable, because these religion-centered books are also constructing their discourse against feminist theory. However, public-private space duality is still effective in Turkey in organizing roles of sexualities. When an unactualized discourse of religious frame enriches a public place which belongs to men, women get a problematic role that called “fitne” (instigation) there. Every woman is seen as a potential danger that threats this order. Body of woman, as an expression of her nature, is the main symbol which is used to naturalize this religious discourse. Constricting the space for woman is getting normal because of the “necessity” to control her body. Reproduction of this frame with the conservative ferment of populer culture doesn’t give a chance for breathing to woman without accepting her secondary position. In this article, the sources which normalize this problem with using the body of woman are being exposed.

Keywords
Woman, body, popular Islamic Literature